Visuele Identiteit — Hoe beoordeel je de kwaliteit van een huisstijl?
Hoe beoordeel je nou de kwaliteit van een huisstijl met al zijn uitingen, zonder te verzanden in een mooi-lelijk-discussie? Ik kom vooralsnog tot 8 niveaus waarop je een huisstijl kunt beoordelen.
1] Op basis van functie
Vervult je huisstijl zijn functie? Is hij overtuigend? Een functionele huisstijl bestaat uit uitingen die bijvoorbeeld
1) visualiseren wie jij bent of wat je bedrijf is;
2) jouw bedrijf zichtbaar maken als een persoon of groep mensen met min of meer gelijke normen, waarden en overtuigingen;
3) jouw bedrijf voorstellen aan klanten, leveranciers en andere stakeholders;
4) jouw bedrijf vertegenwoordgen bij afwezigheid;
5) het imago positief beïnvloeden om goedkeuring en draagvlak te krijgen;
6) jouw bedrijf onderscheiden van de concurrentie;
7) klanten, personeel, leveranciers en andere stakeholders werven en binden;
8) jouw bedrijf als een acceptabel hierarchisch systeem met nuttige procedures (iso-certificering) voorstellen.
2] Op basis van inhoud
Visualiseert je huisstijl inhoudelijk wat jij wil zeggen? Want anders is de visualisatie niet relevant. Daarom zijn echte ontwerpers verveldende vragenstellers, die precies willen weten wat er gezegd moet worden. Het is een gemiste kans om je huisstijl te beperken tot abstracte puntjes, lijntjes en vlakjes. Het is namelijk mogelijk om inhoud te visualiseren op een manier die iedereen begrijpt zonder tekst. Hoe duidelijk wordt je communicatie als je daar dan nog tekst aan toevoegt? Een briefing gebeurt met taal en tekst. Als er niet goed is nagedacht over inhoud, of als de tekst niet deugt, dan kan de ontwerper zijn werk ook niet goed doen. Wat is je Why-How-What? Wie is je doelgroep? Waarvoor kunnen ze je ’s nachts uit bed halen? Wat is je missie? Wat is je visie? Wat zijn je normen, waarden en overtuigingen? Wat maakt jou interessanter dan die 100 anderen? Wat heb je te bieden in termen van resultaat? Pas als dat duidelijk is, kan een ontwerper bouwstenen selecteren en combineren tot effectieve visuele marketing.
3] Op basis van vorm
Volgt de vorm(-geving) de functie, dus zijn vormkeuzes in dienst van de functie gemaakt? Form follows function is geen waarheid, maar een ontwerpfilosofie, zo geformuleerd door de modernistische architect Louis Sullivan (1856-1924). Hoewel niet per se altijd waar, vind ik het wel een handig uitgangspunt. Je kunt ook een bepaalde vorm kiezen, gewoon omdat jij het mooi vindt, maar verwar vormgeving niet met ‘er iets moois van maken’. En bovendien, esthetische overwegingen kunnen ook in dienst staan van de functie. Hoe dan ook, bij elke keuze die ik maak probeer ik me de vraag te stellen of het bijdraagt aan het beoogde effect.
4] Op basis van de drager(s)
Ondersteunen de gekozen drager(s) ook de functie? Ook een drager is een oplossing die ooit is bedacht voor een bepaald probleem. Ooit moet er iemand zijn geweest die verzon dat een klein stukje stevig karton bedrukt met de nodige informatie een handige manier was om contactgegevens uit te wisselen. Waarom was niemand eerder op het idee gekomen? En ondanks alle technologie, vinden we een visitekaartje nog steeds handig. Bij de drager kun je denken aan de keuze van het materiaal. Wil je uitstralen dat je maatschappelijk verantwoord onderneemt? Dan hoort bij je huisstijl een papiersoort die ecologisch verantwoord is, met FSC keurmerk (Forest Stewardship Council), waarvan de grondstoffen komen uit verantwoord beheerde bossen. Je kunt denken aan formaat. Een afwijkend visitekaartje valt op, maar kan ook behoorlijk irritant zijn als de klant het niet in de standaard mapjes kan stoppen. Dragers zijn overigens ook je pand en de wagens van je autopark. Hoe zit het met het energie-label en de CO2-uitstoot? Als dat niet klopt, dan vergeet de belettering ook maar.
5] Op basis van esthetiek
Wordt je huisstijl door de diverse doelgroepen als ‘mooi’ ervaren? Het is best lastig om je eigen idee van mooi of lelijk als de waarheid los te laten. Het is überhaubt de vraag of er zoiets bestaat als absolute universele schoonheid die altijd en overal voor iedereen geldt. Filosofen zullen er voorlopig nog wel even zoet mee zijn. Er bestaan wel een beperkt aantal (wiskundige) principes, bepaalde verhoudingen die door mensen als overwegend universeel esthetisch ervaren worden. De belangrijkste is de gulden snede, die ongeveer op het volgende neer komt. Als je op 2/3 van de tafel een vaas zet, stel je de schoonheidszin van de universele mens niet teleur. Dit gezegd hebbende, als ik de doelgroep het beste kan overtuigen met iets dat ik oerlelijk vind, dan maak ik het zo mogelijk nog lelijker. En verder hou ik me liever verre van subjectieve smaakoordelen en mooi-lelijk-kwalitficaties.
6] Op basis van mode
Is je huisstijl voldoende tijdloos enerzijds, en volgt of zet het (indien van toepassing) trends anderzijds? Een huisstijl moet zo lang mogelijk mee kunnen gaan. Toch zijn er branches, waarin het volgen of zetten van trends noodzakelijk is voor een goed imago. Voor de huisstijl van een advocatenkantoor is mode niet zo interessant, maar voor een kledingzaak natuurlijk wel. Het is redelijk objectief vast te stellen wat een bepaalde groep mensen op een gegeven moment mooi vindt.
7] Op basis van stijl
Wordt de huisstijl niet te veel verstoord door de stijl van de ontwerper zelf? Het is onmogelijk om als grafisch ontwerper volkomen neutraal te blijven en geen invloed uit te oefenen op wat feitelijk de communicatie tussen opdrachtgever en de doelgroep zou moeten zijn. Er zijn grafisch ontwerpers met een sterk herkenbaar handschrift en hun werk vertoont kenmerken van zelfexpressie. Sommige klanten vinden dat juist sterk, zolang de communicatie maar werkt. Maar zelfexpressie van de ontwerper is volgens mij niet het doel van grafisch ontwerp. Ik denk dat juist stijlflexibiliteit een ontwerper de vrijheid geeft om elke denkbare doelgroep op de beste manier te kunnen aanspreken, inplaats van alles te overgieten met hetzelfde sausje.
8] Op basis van uitvoerbaarheid
Houdt het ontwerp van de huisstijl en huisstijl-uitingen rekening met de mogelijkheden en beperkingen van techniek en efficiëntie? Is een huisstijl flexibel genoeg om consistentie te waarborgen? Is een huisstijl (relatief) goedkoop te produceren?
Vond je deze post verhelderend? Deel hem met je vrienden! Wil je meer weten? Klik dan hier!
Bas van Meegen is grafisch ontwerper en zijn onderneming heet Beeldzaam. Na een studie moleculaire biologie en de lerarenopleiding biologie is hij een totaal andere weg ingeslagen. Naast een 40 urige werkweek als grafisch vormgever, studeerde hij eerst grafische vormgeving aan het Grafisch Lyceum Eindhoven en daarna grafisch ontwerp aan de kunstacademie St. Joost in Breda. Als ontwerper focust hij zich op het vinden van manieren om zichtbare middelen (afbeeldingen, abstractere beeld-elementen en typografie op papier, monitor of andere dragers) in te zetten als taal, dus zodat een doelgroep zonder verbale uitleg weet wat er bedoeld wordt. Met Beeldzaam richt hij zich op ondernemers die toe zijn aan meer strategische zichtbaarheid en starters. Hij helpt ze met het bouwen van hun huisstijl en het visualiseren van hun verhaal: authentiek, herkenbaar en professioneel. Hierdoor worden ze beter zichtbaar, sneller bekend en krijgen ze meer ambassadeurs en klanten. © 2017